Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmek üzere Soçi’ye gitti. Soçi’de yapılacak toplantıda ana gündem maddesinin Karadeniz Tahıl Anlaşması olması beklenirken, Ankara-Şam ilişkilerinin yanı sıra Ukrayna’daki savaşın sonuçlarının da görüşülmesi planlanıyor. Erdoğan’a, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun eşlik ediyor.
Erdoğan, Putin’in ağustos ayında Türkiye’ye geleceğini açıklamıştı ancak görüşme gerçekleşmedi. Önceki dönemde olası bir toplantı için tarih vermekten kaçınan Kremlin, geçtiğimiz günlerde iki liderin Soçi’de buluşacağını açıklamıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Görüşmeler 4 Eylül’de Soçi’de yapılacak” derken, iki lider arasındaki temasların öğle saatlerinde başlayacağı belirtiliyor.
TAHIL KORİDOR ANLAŞMASI
24 Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşının küresel gıda fiyatlarına etkisini azaltmak amacıyla Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 24 Şubat 2022’de düzenlenen törenle Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nı imzaladı. 22 Temmuz 2022’de İstanbul. Rusya, mart ayında girişimi sonlandırma sürecinde olduğunu açıklamış, Ankara ve BM’den gelen talepler sonucunda anlaşmayı iki kez iki ay süreyle uzatma kararı almıştı.
Rusya girişimin devamı için şu koşulları öne sürdü:
?Tolyatti-Odesa amonyak boru hattının işletilmesi,
?Rosselkhozbank’ın SWIFT sistemine dönüşü,
?Yurt dışında ele geçirilen Rus tarım şirketlerinin varlık ve hesaplarının serbest bırakılması,
?Gemilerin sigorta sorunlarının çözülmesi.
Moskova, anlaşmadan çekildiğini 17 Temmuz’da resmen duyurdu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, anlaşmaya ilişkin taleplerinin karşılanmadığını belirtirken, anlaşma kapsamındaki son geminin de aynı gün Odessa limanından ayrıldığı açıklandı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, “Rusya’yı etkileyen koşullar yerine getirilirse Rusya hızla anlaşmaya dönecektir” dedi.
RUSYA-Türkiye İLİŞKİLERİ: KOMUTANLARIN GERİ DÖNÜŞÜ, NATO’NUN GENİŞLEMESİ…
Rusya’ya karşı Batılı yaptırımları uygulamamakla suçlanan Ankara-Moskova ilişkilerinde son dönemde yaşanan gelişmelerden bazıları şöyle:
Türkiye, Rusya’nın ‘savaş suçlusu’ olarak nitelendirdiği Azak Taburu komutanlarını Ukrayna’ya iade etti. Temmuz ayında İstanbul’u ziyaret eden Zelenskiy, Rusya ile yapılan esir değişimi nedeniyle Türkiye’de kalması gereken Ukraynalı komutanlarla birlikte ülkesine döndü. Söz konusu adımı ‘anlaşmanın ihlali’ olarak nitelendiren Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, “Azov komutanlarının Türkiye’den Ukrayna’ya iadesi, mevcut anlaşmaların doğrudan ihlalinden başka bir şey değildir.” Rusya, aşırı milliyetçi olarak bilinen Azak alayını ‘neo-Nazi’ olarak tanımlıyor.
Komutanların dönüşü öncesinde Zelenskiy ile İstanbul’daki Vahdettin Köşkü’nde bir araya gelen Erdoğan, Ukrayna’nın NATO üyeliğini hak ettiğini belirterek, “Adil barışın kaybedeni yoktur. Ukrayna’nın yeniden ayağa kalkması için her türlü desteği sağlayacağız. Ukrayna’nın lider müteahhitlik şirketi Firmalarımız Ukraynalı dostlarına yardımcı olacak.”
Zelenskiy ise “Barış planımıza verdiği destekten dolayı Türkiye’ye müteşekkirim. Bu barış planını hayata geçirmek için çalışıyoruz. NATO zirvesiyle de görüştük. Sayın Erdoğan’ın Ukrayna’nın üyeliği hak ettiğini söylemesinden memnuniyet duyuyoruz” dedi. NATO’dur.”
Son olarak Erdoğan’ın İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasıyla ‘Türkiye Batı’ya yaklaşıyor’ yorumları gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 11-12 Temmuz’daki Vilnius Zirvesi kapsamında İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile bir araya geldi. Toplantının ardından Stoltenberg, Erdoğan’ın İsveç’in NATO’ya üye olması konusunda destek verdiğini açıkladı.
Erdoğan daha sonra yaptığı açıklamada, katılım protokolünün onaylanacağı yerin Türkiye Büyük Millet Meclisi olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı: “Artık iki aylık bir meclis tatilimiz var. Tabii ki bu tatilin bu şekilde çıkması mümkün değil. Ekim. Çünkü tartışılması gereken çok sayıda uluslararası anlaşma ve çok sayıda yasa teklifi var.” “Var. Attığımız bu adım elbette bunların önem sırasına göre burada yerini alacak. Ama amacımız bu çalışmayı bir an önce bitirmek.”
Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasının ardından Kremlin, “Rusya ve Türkiye’nin bazı görüş ayrılıkları var ama aynı zamanda bazı ortak çıkarları da paylaşıyorlar.” dedi. “Rusya Ankara ile ilişkilerini geliştirmek istiyor” yorumu yapıldı.
ANKARA-ŞAM İLİŞKİLERİ
Geçtiğimiz günlerde Moskova’yı ziyaret eden Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la görüştü. Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşme sürecinde arabulucu rolünü üstlenen Rusya, ‘Adana Mutabakatı’na davet etti. Anlaşmanın halen yürürlükte olduğunu hatırlatan Lavrov, şu ifadeleri kullandı: “Gayri resmi temaslarda anlaşmanın imzalandığı 1998 yılındaki değerlere dönme teklifinde bulunduk. Bu anlaşmada terör tehdidinin olduğu ve bunun tehdit ortadan kaldırılacak ve Türkiye, Şam’ın onayıyla terörle mücadele yapılarını Suriye topraklarının belirli bir derinliğine konuşlandıracaktı.” “Bu anlaşma yürürlükte kalmaya devam ediyor ve kimse onu feshetmedi.”
Öte yandan Lavrov, Suriye ile Türkiye arasındaki normalleşmenin önündeki en büyük engelin ABD olduğunu belirterek, “Normalleşmenin önündeki bir diğer engel de ABD’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki yasa dışı faaliyetleridir. ABD, radikal Kürtlerin ayrılıkçı yaklaşımını körüklüyor.” Türkler tarafından güvenlik tehdidi olarak görülen kuruluşların bu olduğunu “Süreçler birbiriyle bağlantılıdır” dedi.(DIŞ HABER)
